گزارشی از یك نشست پژوهشی كاربردی
پاسخ علوم شناختی به معضل زوال عقل
سرشیر: یک عضو هیات علمی پژوهشکده علوم شناختی دانشگاه شهید بهشتی درباب تأثیر خواندن منظم کتاب در به تاخیر انداختن دمانس ها مغزی می گوید برپایه مطالعات انجام شده افراد وقتی که بطور روزمره مجله، روزنامه و کتاب می خوانند، احتمال مبتلاشدن به آلزایمر در آنها به طرز شایان توجهی کاهش پیدا می کند.
یکی از برنامه های خانه کتاب و ادبیات ایران در سی وسومین نمایشگاه بین المللی کتاب، برگزاری نشست های تخصصی با عنوان «مجموعه گفت وگوهای آینده اینجا است...» تعریف شده بود. در یک بخش از این مجموعه گفت وگوها «مهدی پورمحمد» عضو هیات علمی پژوهشکده علوم شناختی و مغز دانشگاه شهید بهشتی به موضوع هایی همچون تاثیر کتاب در سرمایه شناختی جامعه، تاثیر کتاب خواندن منظم در شبکه های مغز، علوم شناختی و آینده صنعت نشر کتاب پرداخت.
نشست علوم شناختی و آینده نشر کتاب در دنیای امروز با توجه به این که افراد بالندگی شناختی بیشتری پیدا کردند و نسبت به موضوع های اطراف خود حساسیت بیشتری دارند، باید بدانیم، بهتر است که چه مطلبی را بخوانیم. تاثیر کتاب خواندن منظم در شبکه های مغز
دکتر مهدی پورمحمد در ابتدا درباب نسبت شناخت و کتاب می گوید: «وقتی از کتاب و ذهن مشترک صحبت می نماییم، منظور ما این است که پدیده بلافصلی که در محیط ما وجود دارد یا پدیده ای مانند افسانه و اسطوره که ما به آن دسترسی نداریم، در حقیقت در ذهن ما مفهوم سازی می شود. مفهوم سازی که ما از آن صحبت می نماییم، تنها مقوله زبانی نیست و در این انقلاب شناختی، آن چیزی که مهم می باشد، آن شیوه مفهوم سازی است که ذهن بشر انجام می دهد».
خواندن یکی از پیچیده ترین فرآیندهای پردازشی در مغز است یعنی زمانی که ما کتاب می خوانیم و با کتاب همراه هستیم در وهله نخست شمار واژگان عمومی و تخصصی زیادی به ذهن راه یافته و در حقیقت دانش ما نسبت به آن حوزه افزایش می یابد این خود می تواند تاثیر بلندمدت و کوتاه مدت در نواحی شناختی مغز داشته باشد.
خواندن منظم می تواند تاثیر خیلی خوبی را در تاخیر انداختن دمانس مغزی داشته باشد، تحقیقی بر روی حدود ۱۵ هزار فرد در سن ۶۵ سالگی نشان میدهد که این افراد وقتی که بطور منظم و روزمره مجله روزنامه و کتاب می خوانند کمتر گرفتار زوال عقل می شوند و در حقیقت احتمال ریسک مبتلاشدن به آلزایمر در آنها کاهش پیدا می کند.
یک نکته مهم این است که همه می دانند که کتاب خواندن مفیدست اما در دنیای امروز با توجه به این که افراد بالندگی شناختی بیشتری پیدا کردند و نسبت به موضوع هایی که در اطراف خودشان است، بیشتر حساسیت دارند، باید بدانیم که خواندن چه مطلبی بهتر است. این مساله ای است که باید همه به آن توجه داشته باشند.
بنابراین از دو بُعد می توان به سرمایه شناختی پرداخت یکی از این جهت که افراد سالم وقتی که کتاب می خوانند، توانمندی شناختی آنها توسعه می یابد و یکی این که از بعد بالینی که از مبتلاشدن به زوال عقل جلوگیری می کند.
فناوری های شناختی نوین، صنعت نشر را در جنبه های مختلف همچون تولید آثار، بازاریابی و قیمت گذاری تحت تاثیر قرار داده اند آنها رقیبانی برای نیروهای انسانی نیستند بلکه این تکنولوژی ها با تسهیل گری زمان را برای رسیدن به هدف کمتر می کنند. تاثیر کتاب در سرمایه شناختی جامعه
عضو هیات علمی پژوهشکده علوم شناختی در توصیف تاثیر کتاب در سرمایه شناختی جامعه اظهار می کند: سرمایه می تواند نمودهای مختلفی داشته باشد و یکی از نمودهای آن توانایی های شناختی مردم جامعه است. آن افرادی که پدیدآورنده محصولی به نام کتاب هستند، سرمایه شناختی برای جامعه محسوب می شوند و نویسنده آنچه را که در ذهنش وجود دارد و حاصل تجربه های خودرا به نگارش در می آورد و در اختیار افراد قرار می دهد. بدین سبب نویسنده ها، مترجم ها، تصویرگران و حتی ناشران توسعه دهنده سرمایه شناختی جامعه هستند و در بُعدی از سرمایه قرار دارند.
وی درباب تاثیر کتاب در سرمایه شناختی جامعه بیان می کند: اگر از افراد نام یکی از کتاب هایی را که بر آنها تاثیر بیشتری گذاشته است، بپرسند، بیشتر آنها از یک کتاب نام می برند و این نشان میدهد که در حقیقت آن کتاب آنقدر از نظر محتوا و متن قدرتمند بوده که توانسته روی کارکرد و حتی ساختار مغز تاثیر بگذارد و این مهم ترین سرمایه شناختی است که کتاب می تواند به زندگی انسان بدهد. یا این که خواننده ای که کتاب خاصی را انتخاب می کند، سرمایه شناختی شمرده می شود چون مقرر است تحت تاثیر قرار بگیرد و در حقیقت تعامل هایی که بین متن و خواننده به وجود می آید، خودش باارزش است.
تاثیر فناوری شناختی در صنعت نشر
دکتر مهدی پورمحمد در ادامه فناوری های شناختی نوین را تسهیل گر صنعت نشر دانسته و می افزاید: فناوری های شناختی نوین، صنعت نشر را در جنبه های مختلف همچون تولید آثار و مارکتینگ(بازاریابی) و قیمت گذاری تحت تاثیر قرار داده اند، آنها رقیبانی برای نیروهای انسانی نیستند بلکه این فناوری ها، تسهیل گری می کنند و در حقیقت برای رسیدن به هدف زمان را کمتر می کنند و حتی برای نمونه ناشران به خوبی می توانند از این ابزار برای فرآیندهای مختلف کاری و اجرائی خودشان در تولید و نشر استفاده کنند.
ضرورت توجه به تنوع موضوعی در کتاب های کودکان و نوجوانان
این استاد دانشگاه درباره کتاب کودکان و نوجوان می گوید: یکی از اهداف اصلی ما برای آموزش کودک این است که به وسیله کتابخوانی تاثیرات مثبتی بر وی گذاشته شود. در حقیقت از این طریق انتظار می رود که کودک در دوره های سنی مختلف به رشد شناختی از جنبه های مختلف دسترسی یابد. البته کتاب های داستان تنها برای سرگرمی نیستند، بلکه باید آثار مختلفی همچون تقویت حافظه برای کودک داشته باشد.
خواندن کتاب موجب رشد هیجانی کودک خواهد شد و همین طور با تقویت قوه تخیل کودک، او قادر خواهد بود تا این داستان ها را ببیند. از جانب دیگر کودک برای درک توالی داستان ها نیاز به یک توجه و تمرکز دارد که این امر به افزایش تمرکز کودک هم می انجامد. همان گونه که مشاهده شد، خواندن کتاب برای کودک مزیت های جانبی بسیاری دارد که سبب رشد عملکرد شناختی او می شود.
منبع: سرشیر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب