فرهنگ غنی ایرانی ها در اهدای عضو
به گزارش سرشیر، با وجود رضایت پیش فرض در بعضی کشورها جهت استفاده از اعضای بدن فوتی ها، در کشورمان رضایت فرد و خانواده اش برای اهدای عضو ضروری است که با این وجود، ایران در رتبه اول آسیا و ۳۱ جهان در اهدای عضو قرار گرفته است.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، اهدای عضو فرآیندی است که در آن عضو یا بافت زنده از یک فرد «اهداءکننده» به شخص دیگری «گیرنده» منتقل می شود تا به بهبود کیفیت زندگی گیرنده کمک نماید یا حتی زندگی او را نجات دهد. این فرایند می تواند شامل اعضایی مانند کلیه، کبد، قلب، ریه، پانکراس و روده باشد، همینطور میتوان بافت هایی مانند پوست، استخوان و قرنیه چشم را هم اهداء کرد.
چرا باید اعضای بدن خویش را اهداء کنیم؟
اهدای عضو می تواند به دو شکل اهدای زنده و اهدای بعد از مرگ صورت گیرد. در اهدای زنده، فرد در حین زندگی یکی از اعضای دوگانه خود مانند یک کلیه یا بخشی از کبد را اهدا می کند. اهدای بعد از مرگ هم زمانی اتفاق می افتد که فرد بعد از مرگ مغزی یا توقف قلبی به صورت قطعی فوت شده و با رضایت خانواده و رضایت پیشین خود، اعضای وی برای پیوند استفاده می شود.
اهمیت اهدای عضو به این علت است که بیماران زیادی برای ادامه حیات خود به اعضای بدن مرحومانی نیاز دارند که زیر خاک می روند، به نحوی که در کشور در هر ۱۰ دقیقه یک نفر به فهرست انتظار ۲۵ هزار نفری برای دریافت عضو اضافه می شود و در هر ۲ ساعت هم یک بیمار نیازمند به پیوند، جان خویش را از دست می دهد، این در شرایطی است که سالانه حدود ۷ هزار عضو سالم خاک می شود.
تاریخچه پیوند اعضای بدن در ایران
نخستین پیوند عضو در ایران به مفهوم مدرن و کنونی آن، یعنی جایگزینی یک عضو با عضو مشابه، در سال ۱۳۱۴ با انجام پیوند قرنیه توسط بنیانگزار چشم پزشکی مدرن ایران، مرحوم «دکتر شمس» در تهران انجام شد و با آموزش دستیاران و جراحان چشم در این بخش ادامه یافت. لازم به ذکر است که سالانه حدود ۷ تا ۸ هزار پیوند قرنیه در کشور صورت می گیرد و هیچ بیماری در صف پیوند قرنیه وجود ندارد و حداکثر سه روز پس از رجوع ی بیمار به پزشک، قرنیه تحت عمل جراحی قرار می گیرد.
نخستین پیوند کلیه در ایران هم در سال ۱۳۴۷ در بیمارستان نمازی دانشگاه علوم پزشکی شیراز توسط «دکتر سنادی زاده» انجام شد؛ بدین سان از سال ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۷ نزدیک به ۸۰ مورد پیوند کلیه در ایران صورت گرفت. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در اثر فشار تحریم ها و کمبود شدید لوازم طبی و دارویی که کلاً از خارج تأمین می شد، بخش های همودیالیز گرفتار مشکل جدی در تأمین نیازهای خود شدند.
در همین راستا با تلاش متخصصان نفرولوژیست کشورمان، در خلال سالهای ۱۳۶۱ تا ۱۳۶۳ تعداد ۵۰ عمل پیوند کلیه در بیمارستان های مختلف همچون شهید مصطفی خمینی، سامان، شرکت نفت، شهید رهنمون کنونی و بیمارستان طالقانی انجام شد. در سال ۱۳۶۴ دومین مرکز پیوند کلیه در بیمارستان لبافی نژاد تهران به همت «دکتر ناصر سیم فروش» به راه افتاد و یک سال بعد، نخستین مورد پیوند کلیه از اهداءکننده ی غیرفامیل در این مرکز انجام شد. هم اکنون حدود ۳۵ مرکز پیوند کلیه در ایران وجود دارد و هر سال بین دو تا سه هزار پیوند کلیه در کشور صورت می گیرد.
دو هفته قبل از رحلت امام خمینی(ره) بود که فتوای کارسازی سبب توسعه اهدای عضو در ایران شد. «دکتر فاضل» که حالا او را بعنوان پدر اهدای عضو می شناسیم، در جلسه ای حکم مجاز بودن این عمل را از حضرت امام خمینی(ره) دریافت کرد و از آن تاریخ تابحال کنار هم نشستن این فتوا و فرهنگ ایثار، کشورمان را تبدیل به یکی از سرآمدان اهدای عضو در منطقه کرده است.
در سال ۱۳۷۴ «انجمن علمی پیوند اعضای ایران» تاسیس شد و در سال ۱۳۷۹ اولین پیوند ریه توسط «دکتر سیدحسین احمدی» در بیمارستان امام خمینی(ره) تهران انجام شد. در همان سال نیز، اولین مرکز پیوند ریه ی ایران در بیمارستان دکتر مسیح دانشوری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی شکل گرفت.
تفاوت رضایت آگاهانه ایران با رضایت پیش فرض برخی کشورها
روش های رایج رضایت به اهدای عضو در دنیا، به دو دسته ی کلی "رضایت آگاهانه" و "رضایت مفروض" تقسیم می شود. در ایران مطابق قانون مصوب مجلس، تمامی افراد مرگ مغزی دارای وصیت شفاهی «اعلام به یکی از اعضای درجه ی یک خانواده»، مکتوب «کارت اهدای عضو» یا رضایت خانواده می توانند اهداءکننده باشند، ولی برای حفظ آرامش و اعتماد ملی در کشور، حتی با وجود رضایت شفاهی و یا داشتن کارت اهدای عضو، در صورت عدم رضایت خانواده، اهدای عضو صورت نمی پذیرد.
این در شرایطی است که دریافت عضو از فوت شدگان کشورهایی مانند اتریش، سنگاپور، بلژیک، اسپانیا و غیره با رضایت پیش فرض مرسوم بوده است، مگر آن که فرد در زمان حیات خود رسما امتناع از اهدای عضو خویش را به ثبت برساند و یا خویشاوندان فرد به پزشک بگویند که اهدای عضو نکنند، البته در بعضی موارد پزشک، اصلا به خویشاوندان نمی گوید که می خواهد اهدای عضو را انجام دهد.
ایران رتبه ی اول آسیا و ۳۱ جهان در اهدای عضو
«کتایون نجفی زاده» مدیرعامل انجمن اهدای عضو ایران در ارتباط با جایگاه بین المللی ایران در زمینه اهدای عضو، اظهار کرده است: «ایران در زمینه اهدای عضو در دنیا رتبه ۳۱ و در آسیا رتبه ی اول را دارد. در سال ۲۰۱۹ و پیش از شیوع ویروس کرونا، ایران رتبه ی اول اهدای عضو را با فاصله بالایی از دیگر کشورهای آسیایی داشت. ولی اکنون علیرغم این که ایران در رتبه اول اهدای عضو در آسیاست اما دیگر فاصله چندانی با دیگر کشورهای آسیایی ندارد. در همین راستا با عنایت به اینکه شیوع بیماری ها به صورت سالانه افزایشی است، اگر آمار داوطلبان اهدای عضو افزایش پیدا نکند، قاعدتا به صورت سالانه به تعداد افرادی که در صف انتظار دریافت عضو هستند و جان خویش را از دست می دهند، افزوده می شود.»
وی در رابطه با روش اهداء و نکات آن، اضافه کرد: «هر بیمار مرگ مغزی می تواند ۸ عضو خویش را اهداء کند و البته هرچه زمان می گذرد، سمومی که از مغز متلاشی ترشح می شود، باعث از بین رفتن اعضای قابل اهداء می شود. اگر در ساعت اول هر ۸ عضو قابلیت اهداء داشته باشند، طی روز چهارم تنها ۲ عضو را می توانند اهدا کنند. یک مرگ مغزی را در بهترین شرایط میتوان حداکثر تا ۲ هفته نگهداری کرد که در این بازه زمانی هم تک تک اعضای قابل اهداء درحال از بین رفتن هستند.»
افزایش چندبرابری رضایت به اهدای عضو طی دو دهه اخیر
مدیرعامل انجمن اهدای عضو ایران ضمن تاکید بر روحیه ایثارگری ایرانیان، گفته است: «آمار اهدای عضو کشور در سال ۱۳۹۷ به میزان ۱۱/۲ بود که این آمار به تازگی به عدد ۱۴ هم رسیده است، آمار pmp در دنیا یک دهم یک دهم تغییر می کند و حرکت از عدد یازده و دو دهم به عدد چهارده، موفقیت بسیار بزرگی است.»
کتایون نجفی زاده در رابطه با میزان رضایت اهدای عضو در ایران هم به نکاتی پرداخت و اضافه کرد: «در سال ۱۳۸۳ آمار رضایت مردم به اهدای عضو ۱۰ درصد بود که با همت واحدهای اهدای عضو و همه نهادهای فرهنگ ساز و همت انجمن اهدای عضو، متوسط کشوری این آمار به حدود ۷۰ درصد رسیده است.»
خیرخواهی بزرگ مردم نیشابور
به تازگی «محمدرضا مجدی» سرپرست دانشگاه علوم پزشکی نیشابور از رتبه اول این شهر در اهدای عضو اطلاع داد و اظهار داشت: «نیشابور در سالهای ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ جزو ۴ شهر برتر در شاخص اهدای عضو و در سال ۱۴۰۲ رتبه یک کشوری را در این شاخص داشته که؛ این امر نشان دهنده ی خیرخواهی مردم نیشابور بزرگ است که پارسال ۲۲ مورد اهدای عضو داشته اند.»
وی در مورد چرایی اهدای عضو، اظهار داشت: «برخی از افراد قبل از مرگ کامل وارد مرحله ای به نام مرگ مغزی می شوند و اعضای آنها قابل پیوند به دیگر افراد خواهد بود. همینطور در کشور ما امکان انجام عمل پیوند وجود دارد و هم اکنون به جایگاهی رسیده ایم که عمل های پیچیده ی جراحی در کشور قابل انجام بوده و کشورمان بعنوان یک الگو در جهان در این عرصه مطرح است.»
اهدای عضو بیمار بعد از ایست قلبی برای اولین بار
«امیرحسام علیرضایی» رئیس مرکز مدیریت پیوند و درمان بیماری های وزارت بهداشت، اوایل اردیبهشت جاری (۱۴۰۳) در ارتباط با اهدای عضو بیماری خاص، اظهار نمود: «دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران برای اولین بار در کشور موفق به اهدای اعضای یک بیمار بعد از آمبولی ریه و ایست کامل قلبی شد. واحد فراهم آوری اعضاء و نسوج پیوندی این دانشگاه بعنوان واحد پیشرو در امر اهدای بعد از مرگ قلبی در کشور، طی سه سال گذشته موفق به اهدای اعضای بیماران بعد از مرگ قلبی به نیازمندان عضو شده است.»
وی اظهار داشت: «این نوع اهداء در کشور و حتی در جهان بر مبنای طبقه بندی ماستریخت، بی نظیر و در صورت وجود، کم نظیر است. هم اکنون اعضای بدن افراد بعد از مرگ مغزی (DBD) و در شرایط خاص بعد از مرگ قلبی (DCD) با استفاده از فناوری های خاصی که به آن فناوری برتر گفته می شود، با موفقیت به اهداء می رسد.»
روش های دریافت کارت اهدای عضو عبارتند از:
۱)مراجعه به سایت انجمن اهدای عضو ایرانیان
۲)ارسال پیامک کد ملی و کلمه اهدا به شماره ۳۴۳۲
۳)با کد دستوری #۳۴۳۲۳*
۴)مراجعه به سایت بیمارستان مسیح دانشوری.
منبع: سرشیر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب